Rotajny (do 1945 r. niem. Maulfritzen) to dawna wieś i folwark, obecnie opuszczone miejsce, położone w powiecie ostródzkim, nieopodal drogi prowadzącej z Podąg w gminie Godkowo do szosy Orneta–Miłakowo (droga wojewódzka nr 528). Przed 1945 rokiem teren ten należał do niemieckiego powiatu morąskiego (Kreis Mohrungen). Nie należy mylić tej miejscowości z innymi Rotajnami, również już nieistniejącymi, zlokalizowanymi w dzisiejszym powiecie bartoszyckim.
Pierwsze wzmianki o Rotajnach pojawiają się w dokumentach z lat 1402–1408, gdzie figuruje ona jako Rytteyn, z równolegle używanymi wariantami: Ryttera i Rittheyn. W kolejnych latach (1411–1419) miejscowość zapisywana była jako Rittin. W 1424 roku odnotowano, że w Ryttheyen przyznano wolne prawo połowu ryb w stawie przy młynie. Z kolei w 1435 roku Niclas Jeckel otrzymał opuszczony młyn w Rytteyn na prawie chełmińskim – młyn ten miał jedno koło i cztery morgi ziemi. W zamian Jeckel zobowiązany był do płacenia czynszu, podatku, dziesięciny oraz otrzymał swobodę w połowie ryb. Według księgi czynszowej zakonu krzyżackiego z 1448 roku, mieszkaniec imieniem Jonicke posiadał 1½ łana, za który świadczył służbę i oddawał daniny w postaci ziarna siewnego i podatku. W tym samym czasie pięciu chłopów gospodarowało na 11 hakach ziemi – również oni uiszczali dziesięcinę i wykonywali obowiązki służebne. W tymże roku w dokumentach występują aż trzy formy zapisu nazwy: Ritteyn, Rittheyn i Rethein.
Szczególnie interesująca jest wzmianka z 1494 roku, w której miejscowość określona została jako Rithein, z dopiskiem: „das Gut Windecken, welches Reithen heist 1494”, co tłumaczy się jako: „majątek Windecken, który w 1494 roku nazywał się Reithen”. W kolejnych latach utrwalają się liczne warianty tej nazwy, m.in. Windecken (w 1543 r. jako Wüstes Gut – opuszczony majątek), Windkeim, Windelkeim (1579), aż do około 1600 roku, kiedy pojawiają się formy Rethein oder Windeck („Rethein” lub „Windeck”). Ostateczna forma niemieckiej nazwy – Rotteinen (Maulfritzen) – pojawia się po raz pierwszy w 1780 roku. W 1820 roku stosowano jeszcze formy Maul Fritz (Rotteinen) oraz Maulfreizen, zanim utrwaliła się wersja Maulfritzen, która obowiązywała aż do 1945 roku.
Ewolucja nazw sugeruje, że miejscowość mogła mieć pierwotnie dwie odrębne pruskie nazwy: Rit-ein-ai (później Rot-ein-ai, niem. Rotteinen) oraz Winde(k)-kaim- (później Windek-ai). Pierwsza z nich mogła pochodzić od pruskiego imienia Rite, natomiast forma niemiecka Rotteinen mogła być efektem przestawienia liter lub skojarzenia z nazwą Roteniten (np. Rotinėnai na Litwie) czy też z osobowymi nazwami Rotẽnis, Rotãlis, Rotãlė. Z kolei druga nazwa mogła mieć źródło w imieniu Winde lub Wyndiko, z dodanym pruskim przyrostkiem -kaimis (wieś). Znaczenie nazwy Maulfritzen pozostaje niejasne – możliwe, że wywodzi się od niemieckiego słowa Maul (pysk, paszcza), co sugerowałoby przezwisko osoby „ciętej na język”. Alternatywnie, mogło to być zniekształcone imię Mal-fred lub Mal-fried, a końcówka -fritz byłaby zdrobnieniem od Friedrich. Po 1945 roku polskie władze administracyjne przyjęły nazwę Rotajny.
W roku 1795 Rotajny funkcjonowały jako wieś, folwark i majątek ziemski, obejmujący dziewięć gospodarstw. Podlegały wówczas parafii w Dobrym (Döbern) i były częścią majątku w Podągach (Podangen). W roku 1820 miejscowość liczyła cztery gospodarstwa i 28 mieszkańców, a parafialna przynależność została zmieniona na Miłakowo (Liebstadt), przy czym wieś nadal pozostawała własnością Podąg. Według danych z 1910 roku, we wsi mieszkało 10 osób. Od 1928 roku Rotajny zostały administracyjnie włączone do gminy Sportyny (Sportehnen — miejscowość nieistniejąca).
Na podstawie fragmentarycznych źródeł można przypuszczać, że miejscowość mogła ulec zniszczeniu w trakcie walk między wojskami niemieckimi i sowieckimi na początku 1945 roku. Na zdjęciu lotniczym z 1968 roku widoczny jest pojedynczy obiekt przypominający budynek, jednak znajduje się on w miejscu dawnego podwórza, a nie głównych zabudowań wsi. Pozostałe budynki, według porównania z mapą niemiecką, były już porośnięte krzakami, co może wskazywać, że pierwotne zabudowania zostały zniszczone wcześniej, choć wieś mogła jeszcze wówczas egzystować (jeżeli okazałoby się, że ten obiekt na dawnym podwórku to faktycznie budynek postawiony po wojnie) - chociaż z drugiej strony Rotajn nie ma na polskich mapach powojennych. Jeśli były zamieszkana po 1945 roku, to najpewniej na krótko i wyludniły się niedługo później. Przez długi czas w miejscu opuszczonej osady rósł niewielki lasek, który został niedawno wykarczowany.
Nazwa Rotajny występuje także w odniesieniu do pobliskiego grodziska, zlokalizowanego w pobliżu rzeki Pasłęki. Obiekt ten został opisany w Katalogu grodzisk Warmii i Mazur (Tom II, 2017), gdzie figuruje jako Pawełki (z pominięciem samych Rotajn, choć czasem spotyka się formy Pawełki (Rotajny) lub po prostu Rotajny). Najprawdopodobniej wynika to z faktu, że dawne Rotajny znajdują się w obrębie ewidencyjnym miejscowości Pawełki (miejscowość nieistniejąca).
Rotajny - Maulfritzen (gm. Miłakowo)
Rotajny - Maulfritzen (gm. Miłakowo)
Nie masz wymaganych uprawnień, aby zobaczyć pliki załączone do tego posta.