z odkrywcy:
"Po 1900 r. w armii ros. przeprowadzono wielką reformę, która dot. również mundurów. M.in. zmieniono nieco kształt orła - zamiast "rozpłaszczonego" "aleksandrowskiego" wprowadzono "mikołajewski", wpisujący się w kształt koła. Stąd i te różnice w kształcie. W kwestii kształu klamer - tyle kształtów, ilu było producentów (większość nie sygnowała wyrobów, podobnie jak w przypadku guzików). Dziwię się, że do tej pory nikt z Was nie sięgnął po literaturę ros. A jest tego sporo... Podstawa to "Tablicy form obmundirowanja Russkoj Armii", wyd. w 1910 r. (reprint w 1991 r.). Tam można obejrzeć wszystkie typy klamer wojsk lądowych. Typy są następujące: 1) żółta z orłem "zwykłym" - 1. i 2. Dywizja Piechoty Lejbgwardii, 1. Lejbgwardii Batalion Strzelców Jego Wysokości, Pułk Konny Lejbgwardii, pułki piechoty (regularne i lejbgwardii),półki strzelców (klamry i guziki w ciemniejszym kolorze niż piechociarskie); 2) biała z orłem "zwykłym" - 3. Dywizja Piechoty Lejbgwardii, Pułk Strzelców Lejbgwardii, 2. Batalion Strzelców Lejbgwardii, Pułki Kawalergardów i Kirasjerów Lejbgwardii; 3) żółta z orłem "na armatach" - 1., 2. i 3. Brygada Artylerii Lejbgwardii, Gwardyjski Artyleryjski Dywizjon Strzelców, Gwardyjska Zapasowa Bateria Piesza, 1., 2. i 3. Gwardyjski Park Artyleryjski, oddziay artylerii polowej; 4) biała z orłem "na siekierach" - Batalion Saperów Lejbgwardii, oddziały inżynieryjne i wojska kolejowe; 5) żółta z granatem - 1., 2. i 3. Dywizja Grenadierów; 6) biała z granatem - Kaukazka Dywizja Grenadierów; 7) żółta z granatem i armatami - jednostki artylerii grenadierów; 8) biała z granatem i siekierami - saperskie bataliony grenadierów i wojska elektrotechniczne.
No, to tyle systematyki. Klamry występowały wyłącznie u tzw. niżnych czinow (czyli szeregowców i podoficerów). Oficerowie mieli pasy haftowane z (również haftowanymi) atrapami klamer. Do mundurów polowych używali klamer drucianych. Pułki kawaleryjskie (za wyjątkiem wyżej wymienionych) nie miały klamer metalowych. Pułki huzarów nosiły zamiast klamer rodzaj węzła z przeplecionych "koralików".
Warto dodać, że wojska lotnicze zaliczały się do inżynieryjnych, chociaż klamer raczej nie miały (służyli w nich głównie oficerowie).
W marynarce wojennej było kilka typów klamer - u niżnych czinow prostokątne, u oficerów owalne (za Aleksandra III dwa guziki splecione łańcuszkiem)."
http://odkrywca.pl/pokaz_watek.php?id=41917" onclick="window.open(this.href);return false;