Warmińsko Mazurskie Forum Poszukiwaczy

Osobliwe miejsce, jak głości wieść wiezę kościoła wysadzili niemcy ale czy ktoś wie coś na ten temat wiecej?

Mam troszeczke amteriałów na ten temat w domku. Byłem tam kilka razy z harcerzami dzieki ktorym to wyglada tak jak wygląda wczesniej tam był las i to dosłownie. wszystko bylo zaroniete tak ze oprucz bramy nic nie bylo widac poprostu zieleń.

Co do Osetnika.Mieszkał tam mój znajomy i kiedyś jak u niego byłem i przemierzaliśmy przez wieś to kolega mi mówił że marmurowe posadzki kościoła i inne kamienie oraz witraże i inne szkło są u tamtejszych mieszkańców.Po tym jak Niemcy spalili kościół ludzie rozgrabili co się dało i np.jeden rolnik miał wyłożoną dróżkę z domu do obory płytami marmurowymi.Także dóbr tego kościoła trzeba by było szukać po miejscowych.

Niemcy nie spalili tego kościoła. To był ich kościół. Niemieccy saperzy wysadzili wieżę kościelną, według której radziecka artyleria mogła wstrzelać się w przeprawę przez Pasłękę, ale zrobili to w taki sposób, aby nie uszkodzić reszty kościoła. Dalsza dewastacja to już dzieło Polaków.
Zdjęcia stropu z wyjątkowo pięknymi polichromiami można znaleźć na bildindex.de

Przyjrzałbym się sprawie od strony dokumentowej, nie ustnej. Wypadki zupełnej dewastacji kościoła przez ludność polską (czyli: aktywnych użytkowników) to absolutne wyjątki. Chyba, że stan zniszczenia wojennego był znacznie większy, niż sugerują wersje ustne.
Rozsądne wydaje się też wytłumaczenie, że parafię przeniesiono po 1945 do odległego o 3 km Chwalęcina lub do Bażyn. W przeszłości Chwalęcin leżał na obszarze parafii Osetnik a Bażyny były przejściowo filią Osetnika. Po wojnie porzucono zdewastowany/uszkodzony obiekt, bo ludności było jeszcze mało a obiektów sakralnych w pobliżu dosyć.

Ja nie twierdzę, że wzięli i zdewastowali. Stał kościół bez jednej ściany, bez opieki nie miał szansy przetrwać. Wyjątki być może na Warmii, w skali kraju bliżej normy.

To znaczy, że gdzieś na innych terenach, gdzie ocalała miejscowość a kościół był tylko lekko uszkodzony, nie odremontowywano takich obiektów? Nie myślę tu o specyficznych przypadkach jak np. Małga (gdzie zanikła wieś). Chyba, że destrukcja techniczna nastąpiła wskutek utrzymywania latami obiektów przez szczątkowe gminy ewangelickie nie posiadające żadnych środków na ich utrzymanie a nie dopuszczające do współużytkowania licznych gmin katolickich. Myślę tu cały czas o regionie, bo w okolicach mojego ojca (Dęblin i otoczenie) z takimi przypadkami nie zetknąłem się w ogóle.

W Wielkopolsce kościoły ewangelickie, które przetrwały wojnę bez uszkodzeń z reguły zamieniano na magazyny i w tej formie eksploatowano bez remontów, aż do rozbiórki (przeważnie do późnych lat 70-tych). Te o większej wartości zabytkowej stały opuszczone, dopóki nie zawaliły się same. Nieliczne wyjątki to przeważnie te, które przez jakiś czas służyły katolikom (np. w Kwieciszewie, Poznaniu-Morasku). Oczywiście, więcej było tych kościołów niż potrzeba po likwidacji gmin ewangelickich, bo prawie zawsze obok ewangelickiego stał katolicki. Powiedz sobie jednak, że ten kościół był niepotrzebny, kiedy depczesz po barokowych malowidłach ze stropu, który parę lat wcześniej runął.

Mój tata zjechał z rodzicami do Osetnika w 1956 i zamieszkał na przeciwko kościoła (w budynku po plebanii) - dachu już wtedy nie było. Ale z opowiadań już będących tam słyszał że po wojnie jeszcze był.
Często odwiedzając babcię w Osetniku (czasy podstawówki) bawiłem się z kuzynem na ruinach. Raz dokopaliśmy się w okolicy podstawy wieży do posadzki w obrębie jednego metra kwadratowego - była nienaruszona (było to ok. roku 1980).

Przez bardzo długie lata była to również kwestia pieniędzy (a raczej ich braku) na remonty obiektów zabytkowych. Tak naprawdę całe miasta i miasteczka aż po późne lata 60-te były skupiskami ruin lub lekko zagrabionych śladów po nich. Troszczono się właściwie tylko o wybrane obiekty, także te należące do dorobku kultury polskiej. Nie było to traktowanie gorsze (cały czas uwzględniając problem finansowy), niż to co Niemcy robili z nieswoimi obiektami. A do pewnego okresu nawet ze swoimi: vide Malbork z czasów fryderycjańskich, sprzed neoromantycznej, nieco zafałszowanej, rekonstrukcji Steinbrechta. Sztandarowy krzyżacki zamek zamieniono wtedy faktycznie w stodołę (także wyglądem) a z kolei Steibrecht porozbierał celowo liczne obiekty barokowe z czasów polskich zamku (polska epoka trwała ponad 300 lat, gdy okres krzyżacki niecałe 200 lat).

Ja wiem to wszystko i jeszcze więcej, a i tak na końcu zawsze pozostaje wybór, jak na to patrzeć, uwarunkowany co najwyżej tym, jak na to patrzą inni. Mogę powiedzieć, gdzie zarzuty do Steinbrechta, czy kolejnych Fryderyków, skoro robiliście to samo i to na rzekomo wyższym stopniu rozwoju kulturalnego - były i takie samooceny, i takie zarzuty. Zwyczajnie żal, że wszyscy po kolei psują to, czego nie zbudowali, bo dla nas niewiele zostało.
Co do braku możliwości albo braku chęci, polecam lekturę: http://www.architektura.pomorze.pl/?art_id=576" onclick="window.open(this.href);return false;

Można powiedzieć, że wcześniej decydowała zła wola powojennych władz i nędza nowych mieszkańców, obecnie przeważa chyba po prostu brak środków, ale i niekiedy czyjeś drobne interesiki. Też wolałbym, żeby zachowywano wszystko, ale regułą w historii były jednak znaczne zniszczenia śladów wcześniejszych czasów.